Szybka powtórka: Prawo konstytucyjne - Trybunał Stanu

Sądy i trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz naszego kraju. Ich głównym zadaniem jest wydawanie wyroków w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Wśród trybunałów wyróżnia się w Polsce dwa bardzo ważne z punktu widzenia prawa konstytucyjnego, to jest Trybunał Konstytucyjny oraz Trybunał Stanu. Przedmiotem rozważań zawartych w niniejszym artykule uczyniono absolutnie podstawowe elementy, dotyczące zadań, ustroju oraz członków Trybunału Stanu.

Podmioty, które ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu

 

Trybunał Stanu rozpoznaje przypadki uzasadniające tzw. odpowiedzialność konstytucyjną. Warto nadmienić, że odpowiedzialność konstytucyjna obejmuje czyny, którymi osoby wyliczone enumeratywnie poniżej, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, chociażby nieumyślnie, naruszyły Konstytucję lub ustawę. Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą:

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
• Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów,
• Prezes Narodowego Banku Polskiego,
• Prezes Najwyższej Izby Kontroli,
• członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
• osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem,
• Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.

W zakresie określonym przez ustawę zasadniczą, odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu ponoszą również posłowie i senatorowie.

 

 

Dwie instancje

 

Trybunał Stanu jest sądem pierwszej instancji oraz sądem drugiej instancji. W postępowaniu przed Trybunałem Stanu stosuje się – w zasadzie - odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego. W omawianym postępowaniu powództwo cywilne jest jednak niedopuszczalne. Co do czynu wypełniającego znamiona przestępstwa lub przestępstwa skarbowego Trybunał Stanu może zlecić Prokuratorowi Generalnemu przeprowadzenie w określonym zakresie postępowania. W postępowaniu przed Trybunałem Stanu oskarżeni, świadkowie i biegli zwolnieni są od obowiązku zachowania w tajemnicy informacji niejawnych.

 

Powtórz sPrawnie, skutecznie i przyjemnie zagadnienia z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zaloguj się lub zarejestruj »

P.S. Podobno: "Człowiek uczy się przez pół życia, żeby przez drugą połowę mógł mieć co zapominać."

 

W pierwszej instancji Trybunał Stanu orzeka w składzie: przewodniczący i 4 członków. W drugiej instancji zaś Trybunał Stanu orzeka w składzie: przewodniczący i 6 członków, z wyłączeniem sędziów, którzy uczestniczyli w rozpatrzeniu sprawy w pierwszej instancji. Jeżeli przy rozpatrywaniu sprawy przez Trybunał Stanu wyłoni się zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni ustawy, Trybunał może odroczyć rozpatrywanie sprawy i przekazać zagadnienie do rozstrzygnięcia pełnemu składowi Trybunału Stanu.

 

Granice rozpatrywania spraw

 

Trybunał Stanu rozpatruje sprawę w granicach określonych w akcie oskarżenia. Oskarżyciel nie może zarzucić oskarżonemu innych czynów niż objęte aktem oskarżenia. Trybunał Stanu nie może przekazać sprawy Zgromadzeniu Narodowemu, Sejmowi albo Senatowi w celu uzupełnienia lub rozszerzenia przeprowadzonego postępowania.

 

Przymus adwokacko-radcowski

 

W postępowaniu przed Trybunałem Stanu udział obrońcy jest konieczny. Obrońcą może być jedynie adwokat lub radca prawny.

 

Wybór członków Trybunału Stanu

 

Trybunał Stanu zostaje wybrany na pierwszym posiedzeniu Sejmu na okres jego kadencji, z tym, że zachowuje on swoje kompetencje do czasu wyboru nowego składu Trybunału Stanu. W jego skład mogą być wybrani obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych, niekarani sądownie oraz niezatrudnieni w organach administracji rządowej. Osoby wybrane w skład Trybunału Stanu składają przed Marszałkiem Sejmu przyrzeczenie sędziowskie. Pełny skład Trybunału to przewodniczący, 2 zastępców przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu. Zastępcy przewodniczącego Trybunału oraz co najmniej połowa członków Trybunału Stanu powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego. Przewodniczącym Trybunału Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego. Członkowie Trybunału Stanu w sprawowaniu funkcji sędziego Trybunału Stanu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.

 

Diety oraz zwrot kosztów

 

Członkowie Trybunału Stanu, w związku z pełnieniem swoich funkcji, otrzymują:

• diety w wysokości 10% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym, ogłaszanego na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za każdy dzień udziału w pracach Trybunału Stanu oraz
• zwrot poniesionych kosztów podróży i zakwaterowania, odbywający się na zasadach określonych w przepisach dotyczących ustalania należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, wydanych na podstawie Kodeksu pracy.

 

Przesłanki utraty stanowiska członka Trybunału Stanu

 

Utrata stanowiska sędziego Trybunału Stanu następuje wskutek zrzeczenia się funkcji, trwałej utraty zdolności do wykonywania czynności albo skazania prawomocnym wyrokiem sądu. Utratę stanowiska sędziego Trybunału Stanu stwierdza, w drodze postanowienia, Marszałek Sejmu, informując o tym Sejm. W razie wygaśnięcia mandatu członka Trybunału Stanu, Sejm dokonuje wyboru uzupełniającego.

 

Powtórz sPrawnie, skutecznie i przyjemnie zagadnienia z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zaloguj się lub zarejestruj »

P.S. Podobno: "Ucząc innych, sami się uczymy."

 

Finansowanie działalności Trybunału Stanu

 

Działalność Trybunału Stanu finansowana jest ze środków budżetowych Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy ponadto zapewnia obsługę kancelaryjną oraz czynności sekretariatu Trybunału Stanu.

 

Podstawa prawna
Art. 173, art. 174, art. 198, art. 199 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r., - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 ze zm.).
Art. 1, art. 14, art. 15, art. 16, art. 17, art. 18, art. 19, art. 20, art. 20a, art. 20e ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 925 ze zm.).