Szybka powtórka - terminy z KPC!

Na wstępie warto przypomnieć podział terminów umieszczonych w KPC. Po pierwsze wyróżniamy terminy ustawowe i sądowe – pierwsze, jak wskazuje na to ich nazwa, są wyszczególnione w przepisach powyższego aktu prawnego (a także w przepisach Kodeksu cywilnego oraz innych ustaw), drugie zaś są ustalane przez sąd lub przewodniczącego w trakcie prowadzonego postępowania – np. dla wyznaczenia kolejnego posiedzenia w sprawie. Terminy ustawowe rozpoczynają i kończą swój bieg zgodnie z właściwymi przepisami, natomiast te sądowe rozpoczynają bieg od ogłoszenia lub doręczenia zawiadomienia.

Pierwsze z ważniejszych terminów dotyczą okresu, w którym następuje zawiadomienie o toczącej się sprawie. Zgodnie z treścią art. 149 KPC, o posiedzeniach jawnych zawiadamia się strony i osoby zainteresowane przez wezwanie lub ogłoszenie podczas posiedzenia. Stronie nieobecnej na posiedzeniu jawnym należy zawsze doręczyć wezwanie na następne posiedzenie. Wezwanie powinno być doręczone co najmniej na tydzień przed posiedzeniem. W wypadkach pilnych termin ten może być skrócony do trzech dni. Kolejna kwestia wiąże się z możliwością przywrócenia terminu do dokonania określonej czynności procesowej. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu.

Przykładem terminu sądowego jest chociażby termin ustalany przez przewodniczącego w odniesieniu do  wniesienia odpowiedzi na pozew – następuje to w wyznaczonym terminie, nie krótszym jednak niż dwa tygodnie. Podobny termin występuje, jeśli chodzi o kwestię uzasadniania wyroków – pamiętajmy jednak, że jest to już termin ustawowy. Zgodnie z art. 329 KPC, uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie dwutygodniowym od dnia złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia, a gdy wniosek taki nie był zgłoszony - od dnia zaskarżenia wyroku lub wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. W sprawie zawiłej, w razie niemożności sporządzenia uzasadnienia w terminie, prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony, nie dłuższy niż trzydzieści dni. Z kolei postanowienia ogłoszone na posiedzeniu jawnym sąd uzasadnia tylko wtedy, gdy podlegają one zaskarżeniu, i tylko na żądanie strony zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia postanowienia. 

 

Najistotniejsze z punktu widzenia każdego uczestnika postępowania cywilnego wydają się być jednak terminy, w których można zaskarżyć zapadłe orzeczenie. Dotyczy to zarówno zwyczajnych środków odwoławczych, jak np. apelacja, czy zażalenie, jak i nadzwyczajnych - skarga kasacyjna czy skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Terminy na wniesienie środków odwoławczych są następujące:

• Apelacja – termin dwutygodniowy od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem, przy czym jeżeli strona nie zażądała uzasadnienia wyroku w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia.
• Zażalenie – termin tygodniowy, liczony od dnia doręczenia zaskarżanego postanowienia, a gdy strona nie zażądała w terminie przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego na rozprawie - od ogłoszenia postanowienia.
• Skarga na referendarza sądowego – termin tygodniowy, liczony od dnia doręczenia stronie postanowienia referendarza sądowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

• Skarga kasacyjna – termin dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wynosi sześć miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli strona zażądała doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem - od chwili doręczenia orzeczenia stronie.
• Skarga o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem - termin trzymiesięczny, liczony  od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. W przypadku zaś orzeczenia o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie – termin ten wynosi trzy miesiące, liczone od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego orzeczenie nie było jeszcze prawomocne na skutek wniesienia środka odwoławczego, który został następnie odrzucony, termin biegnie od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu, a w wypadku wydania go na posiedzeniu jawnym - od dnia ogłoszenia tego postanowienia.
• Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia – termin dwóch lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżanego wyroku.