Utwór jako przedmiot prawa autorskiego

Definicja utworu

Utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Tak zdefiniowany utwór stanowi przedmiot prawa autorskiego. Z powyższego wynika, że jedynie przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze mogą być uznane za dzieła i podlegają ochronie tego prawa. Chodzi zatem o kreacyjny, subiektywnie nowy, oryginalny wytwór intelektu, wywołany niepowtarzalną osobowością twórcy, który - wykonany przez kogoś innego - wyglądałby inaczej (zob. wyrok SA w Lublinie z dnia 12 września 2016 r., sygn. akt I ACa 942/15).

Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Utwór jako przedmiot prawa autorskiego

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1. wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
2. plastyczne;
3.  fotograficzne;
4.  lutnicze;
5. wzornictwa przemysłowego;
6. architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
7. muzyczne i słowno-muzyczne;
8.  sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
9. audiowizualne (w tym filmowe).

Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia.

Nie są natomiast objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.

Ochronie prawa autorskiego nie podlegają także działania o charakterze odtwórczym, polegające na wykonywaniu czynności wymagających określonej wiedzy oraz zdolności do jej przekazania (zob. wyrok SA w Rzeszowie z dnia  28 września 2016 r., sygn. akt III AUa 329/16). Analizując orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego można wskazać przykłady, co nie jest objęte ochroną prawa autorskiego.
Za utwór w rozumieniu prawa autorskiego  nie mogą być uznane zdjęcia dokumentów (świadectw, licencji, dyplomów), mapy, tablicy pamiątkowej, karykatury, medalu, cykl zajęć plastyczno-ceramicznych, transmisja wydarzenia sportowego  (wyrok SA w Lublinie z dnia 12 września 2016 r., sygn. akt I ACa 942/15; wyrok SA w Białymstoku z dnia 19 lutego 2016 r., sygn. akt I ACa 955/15; wyrok SA w Szczecinie z dnia  10 września 2015 r., sygn. akt III AUa 913/14; wyrok SA w Warszawie z dnia  9 kwietnia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2711/14).

Moment, w którym utwór staje się przedmiotem prawa autorskiego

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.

Wytwory wyłączone spod ochrony prawnoautorskiej

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:

1. akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
2.  urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
3.  opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
4. proste informacje prasowe.

Podstawa prawna:
Art. 1, art. 4 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 880).