Jak uniknąć plagiatu przy pisaniu pracy?

Czym jest plagiat?

Słowo plagiat pochodzi od łacińskiego: plagiarius, co znaczy: wyzyskiwacz, handlarz niewolników oraz plagiator – osoba, która popełnia plagiat. „Jest to duchowa kradzież, polegająca na całkowitym przejęciu cudzego utworu lub w znacznej jego części. Plagiat polega na zaczerpnięciu cudzych sformułowań w dosłownym brzmieniu, jednak bez ujęcia tej treści w cudzysłów i bez podania nazwy źródła, z którego pochodzi. Plagiat jest naruszeniem własności intelektualnej innej osoby w zakresie nauki, muzyki i innych dziedzin twórczości"¹.

Słownik wyrazów obcych określa plagiat, jako „1. Przywłaszczenie cudzego utworu lub pomysłu twórczego, wydanie cudzego utworu pod własnym nazwiskiem. 2. Dosłowne zapożyczenie z cudzego dzieła opublikowane jako oryginalne i własne .²”

Plagiatu nie należy mylić z kompilacją lub parafrazą.

Czym jest kompilacja?

Kompilacja to zestawianie lub łączenie fragmentów dzieł innych autorów (lub niekiedy własnych). Polega na tworzeniu nowych układów, relacji, powiązań i kombinacji elementów na podstawie bezpośrednich skojarzeń i koncepcji zaczerpniętych z cudzych prac. Kompilacja jest więc procesem przetwórczym i stanowi sui generis próbę stworzenia quasi - „własnego” dzieła, przy czym autor podaje źródło inspiracji.

W przeciwieństwie do kompilacji plagiat jest wynikiem działania całkowicie nagannego, ponieważ oznacza świadome przywłaszczenie sobie cudzego pomysłu. Niektórzy autorzy popełniają plagiat przepisując fragmenty kilku prac i łącząc je mechanicznie w jedną całość, bez żadnego wkładu własnej pracy twórczej, aby powstało nowe dzieło naukowe lub badawcze”³.

Czym jest parafraza?

Parafraza natomiast to swobodna przeróbka tekstu lub tłumaczenia, która rozwija i modyfikuje treść oryginału, zachowując jednak jego zasadniczy sens. Jest to przeciwieństwo metafrazy, czyli literalnego przekazu słowo w słowo. Można zatem powiedzieć, że parafrazuje osoba, która przestudiowany tekst czy treść publikacji referuje własnymi słowami i w taki sposób, w jaki to zrozumiała.

Parafraza jest czytelna tylko wtedy, gdy odwołuje się do dzieła powszechnie znanego. Nie stanowi ona plagiatu ale parafrazując tekst należy dać odsyłacz i podać nazwisko autora książki lub artykułu.

Nie należy parafrazować nazw oryginalnych, terminów technicznych i naukowych, ponieważ mogłoby to prowadzić do nieporozumień.